Artistiek- pedagogisch project

“DE GEDEELDE RUIMTE OF SITUATIE” Ons artistiek - pedagogisch project steunt en vertrekt uit de mens (alle mensen en alle leeftijden)

inleiding

De academie bestaat sinds 1860 en is een bijzondere plaats, waar mensen met een verschillende achtergrond elkaar treffen en groeien in hun eigen opdracht. De academie wil de weg vrijmaken om die voorbijganger als vriend met een apart verhaal te begroeteneen en een plaats te geven.

De schetsen die wij (de docenten en ikzelf) voor de academie uittekenen komen deels door de ervaringen die we zelf hebben met de brede context binnen het hedendaagse kunstenaarschap – docentschap en deels door de ervaringen die we op buitenlandse kunstscholen hebben meegemaakt. Bijna alle nieuwe docenten die sinds 2005 in dienst zijn gekomen, hebben een multidisciplinaire of gedifferentieerde opleidingen achter de rug en trekken dit door in hun manier van werken in hun eigen atelier en in de “gedeelde ruimte of situatie”. Het lezen van verschillende essays door kunstenaars,critici, filosofen, pedagogen en leken hebben dit schrijven gevoed en gesterkt.

Om te starten had ik graag dat de term school en academie zowel van naam als van betekenis in de klassieke vorm vervangen door “gedeelde ruimte”(een fysieke en mentale plek waar alles wat de studenten doen en denken gedeeld kan worden met anderen). De termen school en academie impliceren nog te veel dat studenten zich hier komen bekwamen in vakmanschap, terwijl wij dit gebeuren als een veel complexere situatie zien. In onze "gedeelde ruimte" leeft er een atmosfeer waar een visie gedeeld kan worden.

Enkele begrippen 

Student: Een persoon met een eigen schat aan ervaringen (archief) en een eigen manier om die ervaringen op te zoeken, te hanteren en bruikbaar te maken om ze om te zetten in een werk(ding). Hij of zij is iemand die uit zijn menselijke beperkingen een vrijheid kan halen die hem onderscheidt van anderen.“ De gedeelde ruimte” is er niet is om kunstenaars op te leiden, maar om het verlangen dat bij vele studenten bestaat in te lossen, met name, zonder professionele doelgerichtheid hun ding te doen (maken) en dit te plaatsen binnen het landschap van de kunst. De plaats die het krijgt is de plaats die het verdiend.

Archief: Verzamelnaam voor alles wat als bron kan gehanteerd worden. Het persoonlijke/particuliere archief bestaat uit ervaringen: fysiek – mentaal – intellectueel – sociale achtergrond – cultuur. Hoe ouder de student hoe groter zijn archief aan ervaringen. Het is iets eigen, iets eigenhandig. Het collectief archief bestaat uit een bibliotheek, media, lezingen, tentoonstellingen enz... Dit archief kan ongeacht de leeftijd van de student altijd als nieuw referentiekader boven het oude geplaatst worden en is dan ook een belangrijke pijler in het leerproces van de student. Dit zorgt mede voor een groot deel van de dynamiek en het zich eigen maken van nieuwe feiten en gebeurtenissen. Zoals reeds boven vermeld leidt dit tot vrijheid.

Interdisciplinair: Is een werkvorm dat op basis van de behoeftes en bruikbaarheid voor het eigen oeuvre verschillende disciplines doet te overschrijden Een proces is niet lineair maar eerder rizomatisch .

Rizomatisch: Niets van tevoren kan worden vastgelegd. Noch het traject van de student, noch de aanpak van de docenten, noch het product (ding). Het is niet –Hiërarchisch. Het gebeuren wordt uitsluitend bepaald door een circulatie van toestanden, zonder generaal, zonder een organiserend geheugen of centrale automaat maar met verantwoordelijkheid. Het is een systeem met vluchtlijnen die alle zaken die verstarren weer dynamisch moeten maken.

Proces: De nadruk ligt op het uitwerken van een idee. Onderzoek en bevraging kan leiden tot een inzicht of dit nu omgezet wordt in iets tastbaar of niet.

Verantwoordelijkheid: In staat zijn om een eigen structuur en werkmethodiek te ontwikkelen.

Contextueel: Proberen om alles wat we formuleren en maken te plaatsen en te verhouden ten opzichte van reeds verworven en gerealiseerde inzichten, zodat er een referentiekader ontstaat.

Atelier: Heiligdom, plaats van strijd, monnikencel, geheime jongenskamer, ontmoetingsplek en de buitenwereld, het atelier kan alles zijn en niets. Het atelier kan overal zijn en nergens. In het atelier zit je de kunstenaar het dichtst op de huid. Als keuken waar ”het” tot stand komt, heeft het een magische status, maar tegelijkertijd is het voor de betrokkenen zelf vaak niet meer dan vanzelfsprekende plek, geheel gemodelleerd naar de eigen inzichten. Het atelier kan je uiteraard niet los zien van het verschijnsel en de functie dat het atelier heeft vandaag. De kunstwereld is de laatste decennia uitgegroeid tot een alsmaar uitdijend netwerk van tentoonstellingsruimtes en evenementen, van tijdelijke werkplaatsen en residenties, waar kunstenaars voor kortere of langere duur verblijven en werken. De hedendaagse kunstenaar, maar in wezen verschilt hij niet van de klassieke voorstelling ervan, kan evengoed een teruggetrokken (kluizenaar)tot een soort nomadenbestaan leiden. In de situatie wordt dit atelier vaak door verschillende mensen gedeeld en verliest het natuurlijk een graad van eigenheid, maar we moeten zoveel mogelijk streven naar een eigen gemodelleerde plek binnen het atelier. Ook is het noodzakelijk om allerlei projecten te organiseren, waar de student de relatie atelier student kan onderzoeken en ervaren.

 

Alternatieve route: Staat voor een punt, een plaats of een moment, waar studenten uit het Deeltijds Kunstonderwijs, elk met hun verschillende levenswegen, een andere mogelijkheid kiezen om zich te verdiepen in hun eigen werk en in dat van andere professionele kunstenaars. Alternatieve route is het huis van je vader (Academie) verlaten om nieuwe ervaringen op te doen en om zo een krachtig, werkzaam en actueel idee over je werk en de wereld van de kunst op te bouwen. 

Docent: Is iemand die vanuit zijn ervaringen als kunstenaar en het kunstenaarschap de studenten begeleidt in het op zoek gaan naar de kern van de zaak (zichzelf door intensief en lang onderzoek plaatsen binnen de wereld van de kunst). Hij speelt een interactieve en zeer communicatieve rol, samen met andere spelers uit de kunstwereld in het verzamelen van zoveel mogelijke info om de kern van de zaak te vinden.

Bronnen en vrije verwijzingen: Avishai Margalit, Herinneren, vergeten, vergeven. Thierry de Duve, Omtrent het project en de rivaliteiten van het kunstonderwijs. Henk Oosterling, Intermediale creativiteit.Dossier Atelier/ kunstbeeld 30 jaar. "Dossier" tentoonstellingsmakers/kunstbeeld. Hent de Vries , Taalfilosofie en mystiek bij Walter Benjamin. Piet Vroon,Tranen van de krokodil. Karen Butter, De kracht van het magneetveld. Thomas Huber, Soeverein van zichzelf,in Gagarin nr 13/2006. Deleuze/Quarttari, Rizoom Wordt vervolgd.